Selasa, 23 Agustus 2016

KATRANGAN SAPALA BAB PRANATACARA

KATRANGAN SAPALA

BAB PRANATACARA


A. WREDINING PRANATACARA
Panatacara inggih menika Paraga Ingkang Tinanggenah Nata Acara. Ugi kasebat : Pranatacara, Panata Hadicara, Pranataadicara, Pambiwara, Panata Titi Laksana Adicara, MC (master of ceremony), nanging sanes pengacara.
Bakuning ayahanipun, ingkang sakawit inggih menika nglantaraken lampah utawi tumapaking acara utawi adicara wonten ing pepangguhan, pasamuwan, utawi upacara ingkang sampun karantam. Nanging kabekta saking ebah-ewahing kawontenan, miwah majenging jaman, ayahanipun panatacara lajeng asring mingsat-mingset, malah asring dados rowa, kadosta asring nindakaken ayahaning pamedharsabda, asring ngaturaken wara-wara, nyandra lan sanes-sanesipun.

B. PRIBADINING PRANATACARA
Boten sadhengah tiyang saged nindakaken minangka panatacara. Upami saged, inggih dereng kantenan saged mrantasi, menapa malih saged mumpuni kalayan pantes, luwes, tur teges.
Pranatacara ingkang saestu mumpuni, kedah tiyang ingkang kaewokaken PILIH TANDHING. Mila sok sintena ingkang kepengin dados panatacara ingkang saestu, inggih kedah gadhah pribadhi ingkang utami,tinarbuka, sregep ing damel, dhisiplin, ingkang kaesthi ing penggalih, kawedhar ing lathi saha ingkang kababar ing tumindak, tansah ngudi amrih wingit wibawaning upacara, dalem rengeng ngengrenging pasamuan saha damel resep leganing penggalihipun para tamu saha ingkang hamengku gati.

C. SANGU-SANGUNING PRANATACARA
Kangge minangkani pepanggil, miwah ayahaning panatacara ingkang katur ing ngajeng kala wau, panatacara kedah gadhah sangu arupi pangertosan katrampilan, tuwin sikep ingkang nyekapi. Sokur monjo ing babagab olah swara, olah raga lan busana, olah basa lan sastra. Ugi kasembuh pangertosan-pangertosan sanes ingkang minangka jejangkep, kadosta bab kesenian, kabudhayan, adat, tatacara, kawruh agami, filsafat lan sanes-sanesipun.
  1. Olah Swara
    Swanten, menika nugrahaning Pangeran. Awon, sae, kula panjenengan sedaya kantun nampi. Ewa semanten, tumrap panatacara saha pamedharsabda, perlu ngolah swantenipun, amrih sakeca dipun pireng. Swanten ingkang sae menika, ingkang limrah dipunwastani GANDHANG. Swanten gandhang menika swanten ingkang yen sora boten mbrebegi, lirih boten ical, tetep taksih kapireng cetha tur sakeca. Swanten kedah kaangkah wajar, cetha, tegas tur boten ketingal dipundamel-damel. Sampun kacampuran swanten-swanten ingkang kirang sae saha kirang sakeca kapireng, upami bindheng, serak, blero, kasar lan sanes-sanes.
    Cara pangolahipun, inggih dipun gladhi piyambak, wonten ing papan-papan ingkang prayogi, ing papan sepi pepinggiring lepen, pinggir seganten, lan sanes-sanesipun ingkang kadugi cocok. Nyinau bab menika kedah tlatos, saking sekedhik, dangu-dangu badhe ketingal kasilipun.
  2. Olah Raga lan Busana
    Panatacara ingkang sae (ideal), inggih menika panatacara ingkang kagungan badan utawi salira ingkang sehat/saras. Saras jasmani punapa dene rohani. Panatacara ingkang sae inggih kedah busana ingkang murwat, laras kaliyan kawontenan. Pangolahing raga jaman samangke sampun boten kekirangan, kadosta sarana senam, jogging, renang, aerobic, lan sanes-sanesipun. Dene bab busana, langkung-langkung busana kejawen, taksih perlu sanget dipun sinau, awit kathah sanget ingkang dereng pana. Taksih asring klenta-klentu. Busana kedah leres panganggenipun, murwat kawontenanipun, rapi, tumata, panatanipun cocok kaliyan kawontenanipun. Inggih kawontena kaperluan, ugi kawontenaning saliranipun ingkang ngagem. Perlu kagalih komposisi warni, estetika, saha etikanipun.
  3. Olah Basa lan Sastra
    Basa ingkang kedah dipunangge  denening panatacara, ugi pamedharsabda, inggih menika basa ingkang leres, sae (boten teges dakik-dakik) tur gampil dipuntampi utawi komunikatip. Wonten tigang warni basa ingkang kangge, inggih menika basa prasaja, samadya lan basa rinengga. Tiga-tiganipun saget kaangge, miturut kawontenan. Wonten ing pepanggihan-pepanggihan limrah, kadosta ing rapat RT, rapat RW, rapat panitya lan sanes-sanesipun, limrahipun sampun cekap migunakaken basa prasaja. Dene ing pasamuwan, pahargyan penganten, upacara sripah, lansanes-sanesipun saged migunakaken basa samadya tuwin rinengga. Sedaya kala wau wonten ing cak-cakanipun kedah tansah negmuti bilih kedah saged katampi dening para ingkang mirengaken, kanthi sakeca tur kanthi cetha. Mila wonten trap-trapanipun, kedah tansah ngemuti :
    a. Sinten ingkang gineman.
    b. Sinten ingkang tumanggap (dipinjak) gineman.
    c. Menapa ingkang dipunginem.
    d. Kados pundi swasananipun.
    Menawi ngengeti ingkang sakebat menika, temtu kemawon lajeng ingarah rinekadaya amrih trep pamilihing tembung, cetha dhapukaning ukara, runtut pangiketing basa. Wosipun ngugemi paugeran basa utawi paramasastra.
    Rehning pranatacara menika wonten ing swasana ingkang maneka warni, ing kitha, ing dhusun, ing madyaning tiyang limrah, ing madyaning para winasis, ing wiwahan, palayatan, parepatan, pakempalan, sarasehan, konferensi, seminar, lomba (pasanggiri/tandhingan) lan sanes-sanesipun, mila panatacara kedah saged ngemuti kawontenan kala wau.
    Caranipun nggegulang bab basa saha sastra, saged sarana sinau ing papan formal, utawi resmi saged sarana kursus-kursus, memaos mireng-mirengaken, taken-taken, nyenyathet lan sanes-sanesipun.

  4. Sikep ingkang Prayogi
    Bapak Sudi Yatmana kagungan konsep ingkang winastan SAPTA MA, inggih menika :
    • Magatra : Bleger, wewujudan, rupa, serira, busana kedah trep, jangkep.
    • Milaksana : Tindak tanduk tinata runtut. Luwes, mrabawani, boten ingah-ingih, boten wegah-wegih.
    • Mawastha : Jumenengipun jejeg, boten kendho, boten dhoyong, letipun suku sacekap, boten kewiyaren, boten keciuten.
    • Maraga : Boten rongeh, anteng anteb, ebah ewahing pasemoning wadana nggambar jatining wigati.
    • Malaghawa : Trampil, kepara trengginas, boten nglemer, boten gas-gasan, cak-cek, gancar, lancar, sembada.
    • Matanggap : Tanggap sakwiringing swsana, saged damel regeng-ngengrenging swasana, saged damel duhkitaning wardaya, nanging ugi saged damel gumyaking swasana.
    • Mawat : Tangguh, tanggon, prapteng ngendhon, ngentasi purwa, madya wasananing karya.

  5. Cathetan sawatawis ingkang nyengkuyung kasiling panatacara
    • Kersaa rawuh ing parepatan panitya.
    • Rawuh satunggal jam saderengipun adicara kawiwitan.
    • Samaptya ing pakaryan, pirantos kaasta jangkep, sampun wonten ingkang kantun.
    • salira kajagi marih seger lan saras.
    • Prekawis-prekawis ribeting penggalih, prayogi karampungaken rumiyin, amrih boten ngganggu.
    • Samaptaning panitya utawi panawangkukridha, ugi mangaribawani kasiling panatacara. Mila kedah tansah nyambut damel sareng kaliyan panitya.
    • Saening sound system (pengeras suara) dipun satitekaken.
    • Perlu ceking samaptaning pasugatan, papan lan sanes-sanesipun.
    • Panatacara mangertos, kepara apal urutaning adicara.
    • Panatacara mangertos  kanthi wewentehan (rinci) cak-cakaning adicara.
    • Panatacara kedah saged mratelakaken utawi nyebat samukawis kanthi leres tur jangkep.
    • Panatacara tumanggap tuwin nuhoni keparengipun ingkang hamengku karsa.
    • Panatacara mamrih reseping prasada (panggung/arena) saha papan ing sacelakipun panatacara.
    • Panatacara sageda amurba swasana.
    • Panatacara prayogi sinartan paraga bantu.
    • Panatacara kedah saged pinitados.
    • Panatacara kedah sugih rekadaya, tansah sawega, bok bilih pinanggih prekawis ingkang boten cocok kaliyan rancangan, amrih sedaya saged kalampahan kanthi sae.
    Atur sapala ing nginggil, minagka ancer-ancer kagem panatacara menapa dene ingkang binadhe panatacara, amrih sageda dumados kekudanganing para sutresna budaya, wontenipun panatacara ingkang SEMBADA. Ewa semanten tumrap para ingkang amung badhe nyumerepi kados pundi panatacara menika, inggih nama lowung saged minangka imbet pangertosan.

NYEBAT PARA TAMU

  1. Para tamu.
    Para lenggah.
    Para rawuh.
  2. Para pinisepuh, para sesepuh, para Aji sepuh, para rawuh para kadang mudha wredha.
  3. Para pepundhen, para pinisepuh, para sesepuh.
  4. Para pangemban pangembating praja.
  5. Para satriyaning nagari.
  6. Para trahing sutresna budaya adi luhung.
  7. Para ngulama.
  8. Para bapak, para ibu, ingkang kinurmatan.
  9. Panjenengan dalem para luhur, tuwin panjenenganipun para tamu.
  10. Para pelayat,
    Para takjiyah,
    Para asung bela sungkawa
    Para pambela sungkawa

SESEBATAN

  1. Ingkang tuhu pinundhi.
  2. Ingkang dahat kinurmatan.
  3. Ingkang minulya.
  4. Ingkang sutresnan.
  5. Ingkang anggung mastuti dhateng pepoyaning kautaman.
  6. Ingkang pantes sinudarsana.
  7. Ingkang winantu sagunging pakurmatan.
  8. Ingkang dahat wicaksananing panggalih.
  9. Ingkang ingkang tuhu berbudidarma.
  10. Lss.

SALAM KASUGENGAN

  1. Assalamu'alaikum Wr. Wb.
  2. Mugi sih wilasa, pangayoman, berkah, saha kanugrahan Dalem Gusti Ingkang Maha Suci, karentahna tumrap kula, saha panjenengan sedaya, samenika, sarta ing salamipun.
  3. Kasugengan saha sih nugrahaning Gusti Ingkang Maha Asih mugi kajiwa kasalira wonten ing panjenengan sedaya.
  4. Winantu ing kawilujengan. Sarnartha sinukartaning panakrama.
  5. Mugi kasugengan dalem para luhur, saha kawilujengan kula saha panjenengan sadaya tansah winengkuwa ing barokah miwah pangreksa Dalem Pangeran, inggih Gusti ingkang Maha Kamisesa Bawana
  6. Lumintuning pundyastawa saking Gusti ingkang Maha Asih, ambabardaya pangaribawa ingkang tumanduk dhumateng para kawula dasuh. Kacihna ing salebeting kalenggahan menika panjenengan kula pinarengaken kempal manunggal kanthi karaharjan, katentreman, kabgyan sarta kabagaswarasan.
  7. Ooom, anti-santi ooom.
  8. Rahayu-rahayu-rahayu.
  9. Hong ilaheng awignam astu namas sidham.
  10. Lan sanes-sanesipun.

PURWANING PAHARGYAN

Nuwun,
Lumintuning pundyastawa saking Gusti ingkang Maha Asih ambabar daya pangabirawa ingkang tumanduk dhumateng para kawula dasuh. Kacihna ing salebeting kalenggahan menika panjenengan kula pinarengaken kempal manunggal kanthi karaharjan, katentreman, kabgyan sarta kabagaswarasan.
Langkung rumiyin sumangga sami manungku puja dhumateng Ingkang Amurba Amasesa, mugi salwiring gati purwa madya wasana kasembadan lulus raharja kalis ing rubda.
Nuwun, para pepundhen, para pinisepuh, para sesepuh ingkang anggung mestuti dhateng pepoyaning kautaman, ingkang kinurmatan.
Para pangemban pangembating praja, Para satriyaning nagari, pangayomaning para kawula dasih ingkang sinubeng pakurmatan.
Para trahing sutresna budaya adi luhung ingkang anggung mermadi mardawaning budaya luhur, sumarambah para sanak kadang mitra pitepangan, ingkang pantes tampi pakurmatan.
Mundhi dhawuhipun ingkang amengku karsa, Ibu saha Bapak Drs. Amat Jais Hadikusuma miwah gotrah kulawarga, keparenga kula anglantaraken lampahing pahargyan pengetan 25 warsa palakrama Ibu saha Bapak Drs. Amat Jais Hadikusuma.Sugeng rawuh, sugeng lenggah, saha sugeng pepanggihan.
Para rawuh kakung sumawana putri ingkang winantu ing suka rahayu. Keparenga angaturaken rantaman urutaning adicara pahargyan samangke punika.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar